Anusstenose (vernauwing van de anus)

Een anusstenose is een vernauwing van de anus. De anus kan vernauwd worden na een operatie door littekenweefsel.

Wat is een anus stenose? 

Een anusstenose is een vernauwing van de huid van de anus.  

Klachten bij een anusstenose 

  • Obstipatie of verstopping: de ontlasting kan niet makkelijk meer passeren door de (te) nauwe uitgang. 
  • Anale pijn: soms ontstaan wondjes in de anale huid als de ontlasting te dik is. 
  • Anaal bloedverlies: als een wondje ontstaat in de anale huid kan dit gaan bloeden. 

Oorzaken van een anusstenose 

Na een operatie. De anus kan vernauwd worden na een operatie door littekenweefsel. Dit komt meestal door een ouderwetse operatie voor aambeien, waarbij te veel huid is verwijderd. In enkele gevallen wordt het veroorzaakt door extreme littekenvorming. 

Anusatresie. Soms is de anus niet of niet goed aangelegd bij de geboorte. Dit wordt meestal meteen na de geboorte ontdekt en operatief hersteld. Na de operatie moet de ‘nieuwe’ anus opgerekt worden. Soms blijft de anus nauw of treedt later in het leven alsnog een vernauwing op. Lees hier meer over anusatresie. 

Huidziekte. De anus kan ook vernauwd worden door een huidziekte, zoals lichen sclerose of sclerodermie

Soms lijkt de anus nauwer omdat de anale kringspier erg sterk is. Dit komt door een hoge spierspanning die veroorzaakt kan worden door anale pijn of door een verdikte inwendige kringspier. We spreken dan niet van een anusstenose. 

Na een operatie waarbij een deel van de endeldarm weg is gehaald en een nieuwe aansluiting is gemaakt, kan deze aansluiting te nauw zijn. We spreken dan van een ‘naadstenose’. Als de aansluiting heel dicht bij de anus ligt, dan kunnen de klachten lijken op die van een anusstenose.  

Wat kunt u zelf doen bij een anusstenose? 

Om de klachten van een anale stenose te verminderen, is het belangrijk om te zorgen dat de ontlasting zacht en soepel is.  

Gezonde stoelgang 

Zorg voor zachte ontlasting. Het is belangrijk dat uw ontlasting zacht is en bij voorkeur maar één of twee keer per dag komt. Door regelmatig te bewegen wordt de darmbeweging gestimuleerd en kunt u verstopping voorkomen. Als u veel zit of lang achter elkaar staat, is de kans op verstopping groter. Een vezelrijk dieet helpt de ontlasting zacht te houden omdat vezels water aantrekken. Laxeermiddelen maken de ontlasting dunner waardoor de ontlasting makkelijker naar buiten komt. Soms lukt het echter niet om alles in een keer kwijt te raken en moet u daardoor vaker dan één keer per dag ontlasten. 

Bekijk ook onze informatiefilm over gezonde ontlasting: 

Vezelrijke voeding 

Vezels nemen vocht op en hierdoor blijft de ontlasting zacht en soepel. Groente, fruit en volkorenproducten bevatten veel vezels. Per dag heeft een volwassene 30 tot 50 gram voedingsvezels nodig. Daarnaast is 2 liter vocht per dag noodzakelijk voor het goed functioneren van de darmen. 

Om te berekenen hoeveel vezels u per dag eet, kunt u deze vezeltest doen: Vezeltest  

Bekijk onze informatiefilm met adviezen over vezelrijke voeding: 

Gezond toiletgedrag  

  • Ga alleen bij aandrang naar het toilet en pers niet als u geen aandrang heeft.  
  • Neem een juiste WC houding aan: ga ontspannen zitten met een licht gebogen rug en uw voeten op een voetenbankje. Hierdoor zijn uw knieën hoger dan uw heupen en heeft de endeldarm de juiste positie waardoor het ontlasten makkelijker is. 
Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is wchouding.png
  • Neem de tijd, maar blijf niet te lang zitten (maximaal 5 minuten). 
  • Zorg ervoor dat uw kleding nergens knelt. Ook niet bij uw knieën of enkels.   
  • Ontspan uw buikspieren en zet uw buik uit als u inademt.   
  • Trek de kringspier en bekkenbodemspier niet aan tijdens de ontlasting.   
  • Merkt u dat het ontlasten moeilijk gaat? Ga dan niet hard persen, maar adem rustig. Komt de ontlasting dan nog niet? Sta dan op en ga wat anders doen. Ga pas opnieuw naar de wc als u duidelijke aandrang voelt.     
  • Heeft u na het ontlasten het gevoel alsof er iets is achtergebleven? Ga dan niet hard persen. Sta op en beweeg. Wacht tot u opnieuw duidelijk aandrang voelt. Ga dan opnieuw op de WC zitten.  

Bekijk ook onze informatiefilm over de juiste WC houding: 

Onderzoek en diagnose bij een anusstenose 

Meestal is lichamelijk onderzoek voldoende om de diagnose te stellen. Als er onduidelijkheid is over de oorzaak van de vernauwde anus, is verder onderzoek nodig. Vaak is een onderzoek van de hele dikke darm (coloscopie) dan noodzakelijk. 

Bekijk de informatiepagina over de onderzoeken. 

Behandelen van een anusstenose 

Laxeermiddelen 

Bovenstaande adviezen om de ontlasting zacht te houden met een vezelrijk dieet en een gezonde toilethouding kunnen helpen. Als de anus erg nauw is, zijn vaak laxeermiddelen nodig om de ontlasting dun te houden. 

Darmspoeling 

Hierbij wordt met een speciaal systeem water in de endeldarm gebracht.  De ontlasting wordt dunner en kan makkelijker door de nauwe anus naar buiten. De darmspoeling kan zonder schade dagelijks gedaan worden. 

Bekijk de informatiepagina over systemen voor darmspoelen

Anale dilatatie 

Als bovenstaande behandelingen niet of onvoldoende helpen, kan de anus opgerekt worden. Dit is niet altijd succesvol maar het is wel de moeite waard om te proberen. De anus wordt dagelijks met behulp van een speciaal staafje of sonde (Hegar sondes) opgerekt. In eerste instantie wordt een dunne sonde gebruikt en na verloop van tijd kan een steeds dikkere worden gebruikt. 

Anusplastiek (Houseplastiek) 

Als bovenstaande behandelingen niet of onvoldoende helpen, kan worden overwogen om de anus wijder te maken met een plastiek. Hierbij wordt een lapje van de huid rondom de anus verplaatst om de anale ring wijder te maken. Helaas is deze operatie niet altijd succesvol. 

Stoma 

Indien bovenstaande behandelingen niet of onvoldoende helpen, kan worden overwogen om een stoma aan te leggen. Een stoma is een onnatuurlijke uitgang van de darm die op de onderbuik geplaatst wordt. 

Mogelijke complicaties na een anusplastiek 

Loslaten van de plastiek. Na de operatie kan de plastiek loslaten. Dit komt meestal omdat er ontlasting langs gaat en dit is dus moeilijk te voorkomen. Het is extra belangrijk om de ontlasting zacht te houden, maar niet waterdun om dit te voorkomen. 

Necrose van de plastiek. De plastiek kan ook afsterven omdat de doorbloeding onvoldoende is. 

Ontsteking van de plastiek. De plastiek kan gaan ontsteken als er dagelijks ontlasting langskomt. Om dit te voorkomen wordt preventief 5 dagen antibiotica voorgeschreven. 

In alle gevallen geneest de wond meestal wel, maar is de anus daarna nog steeds nauw.