Verstopping door verzakking

Obstructief Defaecatie Syndroom (ODS) is een verstopping door verslapping van de darmwand. Dit betekent dat ontlasting uw lichaam niet goed kan verlaten omdat er iets in de weg zit. Dit is het gevolg van een verzakking.

Wat is verstopping door verzakking?

Obstructief Defaecatie Syndroom (ODS) is een verstopping door verslapping van de darmwand. Dit betekent dat ontlasting uw lichaam niet goed kan verlaten omdat er iets in de weg zit. Dit is het gevolg van een verzakking. Het gaat dus niet om verstopping die het gevolg is van te harde ontlasting of een verstoorde darmwerking. Er zijn verschillende soorten verzakkingen die een verstopping kunnen veroorzaken:

Verslapping van de wand tussen endeldarm en vagina (rectocele)

Normaal gesproken hoopt de ontlasting zich op in het allerlaatste stukje van de endeldarm. Bij een rectocele heeft u een verslapping van de wand tussen endeldarm en vagina (rectovaginale septum). Er ontstaat daardoor een soort zakje, waarin zich ontlasting kan ophopen. Dit kan een bultgevoel in de vagina geven en/of als u naar de wc gaat het gevoel dat het er niet uitkomt of dat er wat achterblijft. Dat is ook daadwerkelijk het geval. U voelt dan nog steeds aandrang terwijl u net naar de wc bent geweest. Ook kunt u kleine stukjes ontlasting verliezen tijdens het bewegen, zonder dat u aandrang had.

Verzakking van de dunne darm (enterocele)

Bij een enterocele is de dunne darm tot laag in het bekken gezakt. De endeldarm wordt daardoor samengedrukt waardoor de ontlasting er niet goed uit kan. Typisch voor deze klacht is dat u vaak ’s nachts het gevoel hebt dat u moet poepen. Als u ligt, zakt de dunne darm namelijk terug in de buik, waardoor de ontlasting alsnog door de endeldarm kan en u aandrang voelt. Meestal heeft u bij deze verzakking ook buikpijn of een zwaar gevoel onder de buik of vagina, wat in de loop van de dag erger wordt. Vrouwen bij wie de baarmoeder op vrij jonge leeftijd is verwijderd, hebben vaak last van een enterocele.

Instulping van de endeldarm

Hierbij stulpt de endeldarm in zichzelf. Hoe dit precies kan ontstaan, is niet helemaal duidelijk. Door de instulping kan de ontlasting niet goed door de endeldarm en dat kan aanleiding geven tot buikkrampen. Vaak kan de dunnere ontlasting er wel langs. U heeft dan, vaak plotseling, diarree.

Verzakking van de endeldarm (rectumprolaps)

Hierbij komt de endeldarm naar buiten. Dat kan alleen tijdens het persen optreden, maar soms gebeurt dit ook spontaan. In ernstige gevallen is de darm niet meer terug te duwen. Bekijk ook de informatie op deze website over rectumprolaps.

Klachten bij verstopping door verzakking

Symptomen en klachten bij een verstopping door een verzakking zijn:

  • Opgeblazen gevoel
  • Balgevoel
  • Harde ontlasting
  • Pijn

Oorzaken van verstopping door verzakking

ODS komt het vaakst voor bij vrouwen. De verzakking ontstaat dan nogal eens als gevolg van een bevalling. Maar ook vrouwen die nooit kinderen hebben gekregen kunnen ODS krijgen. De bekkenbodem van vrouwen is kwetsbaar voor verzakking van organen, waardoor de uitgang van de ontlasting in het gedrang kan komen. Wie vaak last heeft van verstopping, kan door het vele persen en langdurig op de wc zitten ook last krijgen van ODS. Ook een staand beroep of veel moeten tillen, verhogen het risico.

Wat kunt u zelf doen bij verstopping door verzakking

Een verzakking is niet altijd te voorkomen. U kunt uw klachten mogelijk wel verminderen.

  • Niet (hard) persen: Ga niet gehaast naar het toilet en ga bij aandrang. Het ophouden zorgt ervoor dat de poep verder indikt waardoor de kans op verstopping toeneemt. Als u aandrang heeft, pers voorzichtig mee. Pers niet als er geen aandrang is, pers alleen zachtjes mee als u aandrang voelt.
  • Niet (te) zwaar tillen: Vermijd, als het mogelijk is, ook zwaar tillen. Sommige sportoefeningen (bijvoorbeeld met zware gewichten trainen) geven ook een hogere belasting van de bekkenbodem en kunnen de klachten verergeren.

Hieronder leest u wat u zelf kunt doen om pijn of ongemak bij de stoelgang te voorkomen. Deze adviezen zijn voor iedereen zinvol. Ook als u geen klachten heeft. 

Gezonde stoelgang

Zorg voor zachte ontlasting. Het is belangrijk dat uw ontlasting zacht is en bij voorkeur maar één of twee keer per dag komt. Door regelmatig te bewegen wordt de darmbeweging gestimuleerd en kunt u verstopping voorkomen. Als u veel zit of lang achter elkaar staat, is de kans op verstopping groter. Een vezelrijk dieet helpt de ontlasting zacht te houden omdat vezels water aantrekken. Laxeermiddelen maken de ontlasting dunner waardoor de ontlasting makkelijker naar buiten komt. Soms lukt het echter niet om alles in een keer kwijt te raken en moet u daardoor vaker dan één keer per dag ontlasten.

Bekijk ook onze informatiefilm over gezonde ontlasting:

Vezelrijke voeding

Vezels nemen vocht op en hierdoor blijft de ontlasting zacht en soepel. Groente, fruit en volkorenproducten bevatten veel vezels. Per dag heeft een volwassene 30 tot 50 gram voedingsvezels nodig. Daarnaast is 2 liter vocht per dag noodzakelijk voor het goed functioneren van de darmen.

Om te berekenen hoeveel vezels u per dag eet, kunt u de vezellijst invullen. Klik hier om de vezellijst te openen.

Bekijk onze informatiefilm met adviezen over vezelrijke voeding:

Gezond toiletgedrag 

  • Ga alleen bij aandrang naar het toilet en pers niet als u geen aandrang heeft. 
  • Neem een juiste WC houding aan: ga ontspannen zitten met een licht gebogen rug en uw voeten op een voetenbankje. Hierdoor zijn uw knieën hoger dan uw heupen en heeft de endeldarm de juiste positie waardoor het ontlasten makkelijker is.
  • Neem de tijd, maar blijf niet te lang zitten (maximaal 5 minuten).
  • Zorg ervoor dat uw kleding nergens knelt. Ook niet bij uw knieën of enkels.  
  • Ontspan uw buikspieren en zet uw buik uit als u inademt.  
  • Trek de kringspier en bekkenbodemspier niet aan tijdens de ontlasting.  
  • Merkt u dat het ontlasten moeilijk gaat? Ga dan niet hard persen, maar adem rustig. Komt de ontlasting dan nog niet? Sta dan op en ga wat anders doen. Ga pas opnieuw naar de wc als u duidelijke aandrang voelt.    
  • Heeft u na het ontlasten het gevoel alsof er iets is achtergebleven? Ga dan niet hard persen. Sta op en beweeg. Wacht tot u opnieuw duidelijk aandrang voelt. Ga dan opnieuw op de WC zitten. 

Bekijk ook onze informatiefilm over de juiste WC houding: 

Onderzoek en diagnose bij verstopping bij een verzakking

Op grond van uw verhaal, het lichamelijk onderzoek, een proctoscopie en een echografie van de bekkenbodem kan de diagnose vaak gesteld worden. Soms wordt aanvullend ook radiologisch onderzoek gedaan zoals defecografie of een dynamische MRI. In enkele gevallen is een kijkonderzoek van de gehele dikke darm (coloscopie) nodig om andere oorzaken uit te sluiten.

Bekijk de informatiepagina over de onderzoeken.

Behandelen van verstopping door verzakking

Bij een verzakking van de endeldarm (rectumprolaps) zult u vrijwel altijd geopereerd moeten worden. Bij de overige verzakkingen hangt het af van de ernst van uw klachten of u wel of niet geopereerd wordt.

Niet-operatieve behandeling

  • Het reguleren van de ontlasting: Een vezelrijk dieet, regelmatig eten en voldoende water drinken, kunnen uw klachten soms al verhelpen. Laxeermiddelen kunnen er daarnaast voor zorgen dat uw ontlasting zacht blijft. Zie ook onze patiëntenfolder: Gebruik van psylliumvezels.
  • Bekkenfysiotherapie
    Om de ontlasting goed naar buiten te krijgen, moeten de spieren van de bekkenbodem in goede conditie zijn.
  • Vaginale of peri-anale ondersteuning van de verzakking: Bij een rectocele kan het soms helpen om de endeldarm met de hand te ondersteunen wanneer u op de wc zit. U leert hoe u dit kunt doen.
  • Spoelflesje: Het kan helpen om met een spoelflesje, gevuld met lauw water, na te spoelen als u na toiletbezoek het gevoel heeft dat er nog ontlasting is achtergebleven. Bekijk de informatiepagina over darmspoelen.

Operatieve behandeling

Rectocele

De chirurg herstelt de wand tussen de vagina en de endeldarm. Dat kan via de vagina, via het perineum, via de anus of via de buik, zonder of met kunstmateriaal.

  • Behandeling via de vagina: Hierbij wordt de achterwand van de vagina weer strak gemaakt (achterwandplastiek). Deze ingreep wordt uitgevoerd door de gynaecoloog en kan zonder of met een matje gebeuren.
  • Behandeling via het perineum (of transperineale rectocele repair): Hierbij wordt via het perineum (de huid tussen de anus en de vagina) de wand tussen de endeldarm en de vagina verstevigd.
  • Behandeling via de anus: Hierbij wordt het slijmvlies aan de binnenkant van de anus strakgetrokken. Deze behandeling kan soms met rubberbandligatie en poliklinisch gebeuren maar meestal is een operatie nodig.

Zie ook onze patiëntenfolder: Transperineale rectocele repair

Rectumprolaps (endeldarmverzakking) of enterocele (dunne darm verzakking):

Behandeling via de buik: Hierbij wordt met een kijkoperatie de wand van de endeldarm en vagina opgetrokken met behulp van een matje dat wordt bevestigd aan de binnenkant van de wervelkolom (rectovaginopexie). Indien wij een rectovaginopexie adviseren, verwijzen we u naar een expertisecentrum waar deze operatie vaak wordt uitgevoerd. Bekijk de informatiepagina over de rectumprolaps.