Stuitpijn (coccygodynie)

Stuitpijn of coccygodynie is een pijnlijke aandoening van de stuit of staartbeen.

Wat is stuitpijn (coccygodynie)?

Stuitpijn of coccygodynie is een inflammatie van het beenvlies van het stuitje. Een inflammatie is een steriele ontsteking, er zitten dus geen bacteriën.

Klachten bij stuitpijn

De meeste patiënten hebben pijn bij het staartbeen tijdens zitten. Soms is de pijn zodanig dat een bepaalde zithouding (achteroverleunend zoals in de auto of op de bank) helemaal niet meer kan. De pijn is maximaal op het moment bij opstaan vanuit de zithouding.

Oorzaken van stuitpijn

Stuitpijn wordt meestal veroorzaakt door een val op de stuit. De bekkenbodemspier hecht aan het stuitje of staartbeen. Deze aanhechting kan geïrriteerd raken tijdens bijvoorbeeld een bevalling of een langdurige verkeerde zithouding. Bepaalde sporten zoals fietsen, roeien of motorsport kunnen door de herhaaldelijke druk op de stuit pijn veroorzaken. Echter, stuitpijn kan ook zonder trauma ontstaan.
Overgewicht geeft een verhoogde kans op het ontwikkelen van stuitpijn. Plots veel gewichtsverlies kan ook stuitpijn uitlokken doordat het onderhuids vetlaagje verdwijnt.

Wat kunt u zelf doen bij stuitpijn?

U kunt een speciaal kussen aanschaffen waarbij tijdens het zitten geen druk op de stuit staat. Tevens is het belangrijk u te laten adviseren over uw zithouding door een fysiotherapeut of (ortho)manueel therapeut.

Onderzoek en diagnose bij stuitpijn

Naast uw beschrijving over uw klachten is het lichamelijk onderzoek belangrijk om de diagnose vast te stellen.

Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt ook inwendig onderzoek gedaan. Dit is belangrijk om te weten of de pijn bij de stuit zit of misschien een andere oorzaak heeft. De pijn die u bij zitten voelt kan ook veroorzaakt worden door een overactieve bekkenbodem, pijn van het sacro-iliacaal (SI)-gewricht of een hernia in de rug. Tevens is het mogelijk om de beweeglijkheid van de stuit te bepalen en om de exacte plek van de pijn te vinden. Soms wordt een zijwaartse röntgenfoto van het stuitje gemaakt, maar dit is niet altijd nodig. Deze kan gemaakt worden in zittende houding achteroverleunend tot de maximale pijn wordt bereikt. Daarbij kan de (verhoogde) beweeglijkheid van de gewrichtjes van het staartbeen worden bepaald.

Soms wordt meer onderzoek gedaan om andere oorzaken van de pijn uit te sluiten. In de Proctos Kliniek zal ook standaard oriënterend psychologisch onderzoek plaatsvinden, omdat bekend is dat bepaalde psychologische factoren een belangrijke rol kunnen hebben in de pijnbeleving.

Behandelen van stuitpijn

Meestal wordt gestart met pijnstilling en adviezen ten aanzien van de zithouding. De fysio- of (ortho)manueel therapeut, kan de stuit mobiliseren en een eventuele hoge bekkenbodem spanning behandelen.

Als bovenstaande behandeling onvoldoende helpt, kan een ontstekingsremmer in het staartbeen worden geïnjecteerd. De injectie bevat ook een lokaal verdovingsmiddel. Deze behandeling werkt extra goed in combinatie met mobilisatie therapie door een fysio- of manueel therapeut.

Zie ook onze patiëntenfolder: Depomedrol injectie voor stuitpijn

Een volgende mogelijkheid voor behandeling van coccygodynie is een proefverdoving van een zenuwknoop die zich aan de voorzijde van het heiligbeen en staartbeen (ganglion Impar) bevindt. Ook al is het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van deze behandeling is gering toch wordt hier soms voor gekozen.

Operaties bij stuitpijn

Soms wordt uiteindelijk geadviseerd om de stuit operatief te verwijderen. Verscheidene studies hebben aangetoond dat een operatie in bepaalde gevallen een zeer goed effect kan hebben op de pijn. U kan met uw arts bespreken of u daarvoor in aanmerking komt.

Zie ook onze patiëntenfolder: Coccygectomie

Mogelijke complicaties na behandeling van stuitpijn

Het is mogelijk dat de pijnklachten na de operatie niet helemaal over zijn.