Peri-anaal eczeem

Anaal eczeem is een aandoening van de huid rond de anus, die vaak gepaard gaat met anale pijn, bloedverlies bij afvegen, roodheid, irritatie, vochtproductie, schilfering en jeuk. 

Wat is peri-anaal eczeem? 

Peri-anaal eczeem is een huidaandoening rond de anus waarbij de huid ontstoken is.  Veelvoorkomende vormen van peri-anaal eczeem zijn  orthoergisch (irritatief,toxisch) contacteczeem, seborrhoisch eczeem en constitutioneel of atopisch eczeem. Eczeem kan plotseling of geleidelijk ontstaan. Ook kan er sprake zijn van chronisch eczeem. 

Klachten bij peri-anaal eczeem 

Bij peri-anaal eczeem treden de volgende klachten op: 

  • Rode huid rond de anus met schilferende plekken 
  • Jeuk 
  • Oppervlakkige wondjes (rhagaden) 
  • Witte verkleuring van de huid 
  • Eeltvorming (hyperkeratose) 
  • Donkere of juist lichte vlekken in de huid (hypo- of hyperpigmentatie)

Oorzaken van peri-anaal eczeem 

  • Krabben bij jeuk met andere oorzaak (aambeien, wormpjes) 
  • Contactallergie voor vochtige doekjes of een ander product 
  • Contactallergie voor bepaalde zalf (bijvoorbeeld lidocaïne-vaseline crème of diltiazemcrème of gel) 
  • Slijmverlies vanuit de anus waardoor de huid rondom de anus beschadigt (bijvoorbeeld bij aambeien of een endeldarmontsteking) 
  • Verkeerde of veelvuldige hygiëne (zoals bij diarree) 
  • Overmatig zweten (met name in combinatie met overgewicht) 
  • Suikerziekte 

Wat kunt u zelf doen tegen peri-anaal eczeem

Anale hygiëne 

Veel mensen hebben vragen over anale hygiëne. Dat kan gaan over het gevoel niet schoon genoeg te zijn of het ‘nalekken’ ondanks goed afvegen. Dit kan veroorzaakt worden door restjes ontlasting die achterblijven bij aambeien, skintags of huidflapjes maar ook door een minder goed functionerende sluitspier, te dunne of een onregelmatige ontlasting.    In de Westerse cultuur is het gangbaar om na de stoelgang (droog) toiletpapier of water (al dan niet met zeep) te gebruiken. Als er geen klachten zijn, voldoen deze middelen prima. Bij anale klachten zijn deze vaak niet voldoende, of verergeren de klacht juist. Hieronder volgen tips voor anale hygiëne.  

Hoe kan ik de anale huid het beste schoonmaken?   

De anale huid is kwetsbaar. WC-papier is vaak hard en bij meer dan één keer afvegen beschadigt de huid makkelijk. U kunt de anus dan beter afspoelen met water zonder zeep (douche, plantenspuit of een bidonflesje) en droogdeppen met WC-papier, zacht katoen of keukenpapier.   U kunt de huid ook met een katoenen wattenschijfje met wat olie (pinda-, olijf- of zonnebloemolie) schoonmaken. Ook kunt u de olie op een gaasje of wegwerpwashandje sprenkelen.   

  • Gebruik lauwwarm of koud water. Uw huid droogt sneller uit bij het gebruik van heet water. 
  • Maak geen gebruik van vochtig/ geparfumeerd toiletpapier. 
  • Gebruik geen zalven of crèmes waar irriterende stoffen in zitten en ook niet als het onduidelijk is wat erin zit. 
  • Draag losse onderkleding, bij voorkeur van katoen, en vermijd strakke kleding. 
  • Probeer bij jeuk niet te krabben, dat kan de huid beschadigen waardoor wondjes kunnen ontstaan.

Als u onderweg ben, kunt u de olie meenemen in een kleine spuitflacon of in een reisflesje. De wattenschijfjes kunt in olie bewaren in bijvoorbeeld een leeg potje van gezichtscrème dat u mee kunt nemen in uw tas.   

Advies over het gebruik van producten die u zonder recept kunt kopen: 

  • Zinkzalf beschermt de huid tegen irriterende stoffen zoals ontlasting en daarmee houdt u de huid droog. Breng de zalf aan na elke ontlasting. Maak de huid eenmaal per dag goed schoon door de resterende zinklaag te verwijderen met zoete olie op een wattenschijfje. Daarna brengt u een schone laag zinkzalf aan. 
  • Cetomacrogol zalf of crème beschermt de huid en voorkomt uitdroging van de huid. Breng het product aan op de huid rond de anus. Droge huid kan jeuk veroorzaken en cetomacrogol zalf hydrateert de huid goed.  
  • Gebruik liever geen vaseline crème. Dit kan vaak verstikkend werken waardoor juist jeuk ontstaat.  

 Wat moet ik NIET doen bij het schoonmaken van de anale huid? 

  • NIET boenen, schrobben of schuren. Dit maakt de anale huid kapot.    
  • GEEN zeep, vochtige- of hygiënische toilet-, luier- of babybillendoekjes gebruiken.    
  • GEEN zalf smeren waarin conserveer- of bleekmiddelen, parfum of alcohol zit, dus bijvoorbeeld geen bodylotion.  

Indien de klachten na 1 maand niet verbeteren met deze maatregelen en/of u ernstige klachten ervaart, neem dan contact op met uw arts. 

Onderzoek en diagnose bij peri-anaal eczeem 

Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt de anus altijd uitwendig onderzocht. Soms is het nodig om inwendig met een vinger te voelen (rectaal toucher) of inwendig te kijken met een buisje (proctoscopie). Bij een allergie kan verder onderzoek gedaan worden naar de oorzaken. Het kan belangrijk zijn om andere huidaandoeningen uit te sluiten. 

Behandelen van peri-anaal eczeem 

Een onderliggende aandoening, zoals aambeien, endeldarmontsteking, verstopping of diarree moet uiteraard behandeld worden. De behandeling van het eczeem is afhankelijk van het type en bestaat meestal uit een combinatie van zalven. Over het algemeen worden minder vette zalven voorgeschreven. 

Mogelijke complicaties van peri-anaal eczeem 

Indien eczeem onbehandeld blijft, kan een infectie met bacteriën of schimmels ontstaan.